• مایو کلینیک
• ترجمه هامیک رادیان
هیپوسپادیاس (یا به تلفظ دقیقتر: های-پو-اسپی-دی-اس*) یک اختلال مادرزادی است که در آن دهانۀ مجرای ادرار به جای سر آلت تناسلی مردانه در زیر آن قرار دارد. مجرای ادرار لولۀ باریکی است که ادرار از طریق آن از مثانه تخلیه و از بدن خارج می‌شود.
هیپوسپادیاس اختلالی شایع است و سبب ایجاد مشکل در مراقبت از نوزاد نمیشود. جراحی به طور معمول باعث ایجاد نمای نرمال در آلت تناسلی بچه می‌شود. در صورت درمان موفقیتآمیز هیپوسپادیاس اکثر مردان می‌توانند به طور طبیعی ادرار کنند و تولید مثل طبیعی داشته باشند.
[مطالب این مقاله:]
• علایم
• علل
• تشخیص
• درمان
علایم
در هیپوسپادیاس دهانۀ مجرای ادرار پسران به جای سر آلت تناسلی در قسمت زیر آلت قرار دارد. در اغلب موارد، دهانۀ مجرای ادرار در محدودۀ سر آلت تناسلی قرار گرفته است، با شیوع کمتر، این ورودی در وسط یا پایۀ آلت تناسلی جایگیر می‌شود. در موارد نادر دهانۀ مورد بحث در زیر کیسۀ بیضه قرار میگیرد.
نشانه‌ها و علایم هیپوسپادیاس شامل موارد زیر است:
• دهانۀ مجرای ادرار در نقطهای غیر از سر آلت تناسلی قرار دارد
• خمش به سمت پایین آلت تناسلی
• نمای کاپوت مانند آلت تناسلی به این دلیل که فقط نیمۀ بالایی آلت توسط پوست ختنه‌گاه پوشیده می‌شود
• پاشش غیر نرمال ادرار در طول ادرار کردن
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
اغلب نوزادان مبتلا به هیپوسپادیاس بلافاصله پس از تولد و زمانی که هنوز در بیمارستان هستند تشخیص داده می‌شوند. به هر جهت، جابجایی جزئی دهانۀ مجرای ادرار ممکن است نامحسوس بوده و شناسایی آن دشوار باشد. در صورت وجود نگرانی در مورد نمای ظاهری آلت تناسلی نوزادان یا کودکان پسر یا در صورت وجود مشکل در ادرار کردن والدین باید با پزشک مشورت کنند.
علل
هیپوسپادیاس نوعی اختلال مادرزادی است. هنگامی که آلت تناسلی پسران درون جنین شکل میگیرد، برخی هورمونها محرک تشکیل مجرای ادرار و پوست ختنه‌گاه می‌شوند. هیپوسپادیاس زمانی ایجاد می‌شود که سوء عملکردی در عمل هورمونهای مورد اشاره بروز میکند، و منجر به توسعۀ غیر نرمال مجرای ادرار می‌شود.
در اغلب موارد علت دقیق بروز هیپوسپادیاس مشخص نیست. برخی از اوقات، هیپوسپادیاس اختلالی ژنتیکی است، اما محیط زیست نیز در این مورد نقشی بازی میکند.
ریسک فاکتورها
اگرچه علت بروز هیپوسپادیاس ناشناخته است، عوامل فهرست زیر با ایجاد این اختلال مرتبط شدهاند:
• تاریخچۀ خانوادگی. این اختلال در میان نوزادان دارای تاریخچۀ خانوادگی ابتلا به هیپوسپادیاس بیشتر شایع است.
• ژنتیک. برخی تنوعات ژنتیکی ممکن است نقشی در اختلال هورمونهای محرک شکلگیری ناحیۀ تناسلی مردانه داشته باشند.
• سن بالای 35 سال مادر. برخی تحقیقات عنوانگر این موضوع بودهاند که ممکن است ریسک ابتلاء به هیپوسپادیاس در نوزادان پسر متولد شده از مادران دارای سن بالای 35 سال بیشتر باشد.
• قرار گرفتن در معرض برخی مواد در طول بارداری. برخی اظهار نظرات در مورد ارتباط میان هیپوسپادیاس و قرار گرفتن مادر باردار در معرض برخی هورمونها یا برخی ترکیبات مثل آفتکشها یا مواد شیمیایی صنعتی وجود دارد، اما برای تأیید این نظرات به تحقیق بیشتری نیاز است.
عوارض
در صورت عدم درمان هیپوسپادیاس این اختلال می‌تواند به موارد زیر منجر شود:
• بروز نمای ظاهری غیر نرمال در آلت تناسلی مردانه
• بروز مشکلاتی در یادگیری نحوۀ استفاده از توالت
• خمش غیر نرمال آلت تناسلی در وضعیت نعوظ
• مشکلاتی در پیوند با اختلال در انزال
تشخیص
متخصص بیماری‌های کودکان می‌تواند بر مبنای یک معاینۀ بالینی هیپوسپادیاس را در کودک تشخیص دهد. پزشک به طور معمول بچه را به یک جراح متخصص در ناحیۀ تناسلی و اختلالات ادراری (ارولوژیست کودکان) ارجاع میدهد تا ارزیابی بیشتری صورت گیرد. مراکز پزشکی دارای تیمهای تخصصی می‌توانند به والدین در ارزیابی گزینهها و ارائۀ درمان تخصصی کمک کنند.
وقتی دهانۀ مجرای ادرار غیر نرمال بوده و بیضهها را نتوان در معاینه حس کرد، ممکن است تعیین مؤنث یا مذکر بودن بچه به طور دقیق کار دشواری باشد (ابهام تناسلی). در این مورد انجام ارزیابی بیشتر توسط یک تیم پزشکی چندتخصصی توصیه می‌شود.
درمان
برخی اشکال هیپوسپادیاس مواردی خفیف بوده و نیازی به انجام عمل جراحی در مورد آنها وجود ندارد. به هر جهت درمان در این مورد در اکثر مواقع شامل انجام جراحی برای تغییر حالت دهانۀ مجرای ادرار و در صورت لزوم راست کردن شفت آلت تناسلی است. جراحی مورد بحث به طور معمول در زمانی که بچه بین 6 تا 12 ماه سن دارد، انجام می‌شود.
اگر آلت تناسلی غیر نرمال به نظر برسد ختنه نباید انجام شود. اگر در طول ختنه به وجود هیپوسپادیاس پی برده شود، عمل ختنه باید کامل گردد. در هر مورد، مراجعه به ارولوژیست توصیه می‌شود.
جراحی
اغلب اشکال هیپوسپادیاس را میتوان توسط یک بار جراحی با تنظیمات سرپایی ترمیم کرد. برخی از اشکال هیپوسپادیاس برای تصحیح وضعیت نیاز به بیش از یک مورد عمل جراحی دارند.
وقتی دهانۀ مجرای ادرار در نزدیکی پایۀ آلت تناسلی قرار داشته باشد، جراح نیاز به آن دارد که از پیوند بافت پوست ختنه‌گاه یا بافت داخل دهان برای تجدید ساختار مجرای ادراری در وضعیت صحیح و اصلاح هیپوسپادیاس استفاده کند.
نتایج جراحی
در اغلب موارد جراحی با موفقیت بالا انجام می‌شود. در بیشتر موارد نمای ظاهری آلت تناسلی پس از جراحی شکل نرمال به خود میگیرد و پسربچهها توانایی ادرار کردن و زادآوری به شکل نرمال را به دست میآورند.
گاهی از اوقات یک حفره یا فیستول در امتداد زیر آلت تناسلی که در آن کانال ادراری جدید ایجاد شده است شکل میگیرد و باعث نشت ادرار می‌شود. در موارد نادر مشکلاتی در التیام محل زخم جراحی یا جای زخم بروز میکند. حل و رفع این مشکلات اضافی نیاز به عمل جراحی دیگری دارد.
مراقبت پیگیرانه
بچۀ قرار گرفته تحت عمل هیپوسپادیاس نیاز به مراجعات بعدی به جراح خواهد داشت. پس از آن و بعد از آموزش نحوۀ استفاده از توالت و و نیز در زمان بلوغ برای بررسی فرآیند التیام و عوارض محتمل، مراقبتهای پیگیرانه توسط متخصص ارولوژی و متخصص بیماری‌های کودکان توصیه می‌شود.
آمادگی برای حضور در مطب پزشک
در بیشتر موارد ابتلا بچه به هیپوسپادیاس در زمانی که وی تازه متولد شده و هنوز در بیمارستان است، صورت میگیرد. بچه احتمالاً به یک متخصص ارولوژی کودکان ارجاع داده می‌شوند. در زیر چند مورد برای کمک به والدین در مراجعه به پزشک مطرح شده است.
آنچه میتوانید انجام دهید
پیش از حضور در مطب پزشک:
• از یک عضو خانواده یا یکی از دوستان خویش بخواهید تا شما را همراهی کند - یک همراه قابل اعتماد کمک میکند تا شما اطلاعات لازم را به یاد بیاورید و نیز نوعی نقش حمایتی برای شما بازی خواهد کرد.
• فهرستی از پرسش‌هایی که باید با پزشک مطرح شود فراهم کنید.
پرسش‌های مورد اشاره ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• آیا بچۀ من نیاز به جراحی دارد؟
• بهترین موقع برای انجام جراحی چه زمانی است؟
• این جراحی چه ریسکهایی به همراه دارد؟
• در صورتی که این جراحی روی بچۀ من انجام نشود موضوع چه تبعاتی خواهد داشت؟
• آیا این وضعیت به باروری یا عملکرد جنسی بچۀ من در دورههای بعدی زندگیاش لطمه میزند؟
• آیا این احتمال هست که بچههای بعدی ما هم دچار همین وضعیت شوند؟
• آیا بروشور یا مطالب چاپ شدهای در این مورد هست که بتوانیم مطالعه کنم؟
• آیا در این مورد وبسایتی هست که شما توصیه کنید؟
در مورد طرح پرسش‌های دیگر در زمان مراجعه به پزشک نباید تعجیل به خرج داده شود.
دکتر از شما چه انتظاری دارد
آماده باشید تا به پرسش‌هایی مثل موارد زیر که از سوی پزشک مطرح خواهد شد پاسخ دهید:
• آیا کس دیگر در خانوادۀ شما هست که با تشخیص ابتلا به هیپوسپادیاس مواجه شده باشد؟
• آیا آلت تناسلی بچه در زمان نعوظ به سمت پایین خم می‌شود؟
• آیا در هنگام ادرار کردن بچه متوجه نوعی غیر نرمال بودن در پاشیدن ادرار شدهاید؟/
*توضیح م: در این مقاله برای بیان نام بیماری مورد بحث از تلفظ مصطلح در متون "فارسی" استفاده شده است. قابل درک است که جدانویس نبودن حروف در نگارش فارسی، وجود نقطه و... و نیز فقدان حروف صدادار کار را در بسیاری از موارد برای تلفظ درست کلمات برگردانده شده از زبانهای دیگر دشوار میکند.
Source:
Hypospadias
Mayo Clinic staff
March 29, 2018
