هیپوسپادیاس یا قرار گرفتن دهانه آلت تناسلی مردانه در زیر آلت به جای سر آن

• مایو کلینیک
• ترجمه هامیک رادیان

هیپوسپادیاس (یا به تلفظ دقیق‎تر: های-پو-اسپی-دی-اس*) یک اختلال مادرزادی است که در آن دهانۀ مجرای ادرار به جای سر آلت تناسلی مردانه در زیر آن قرار دارد. مجرای ادرار لولۀ باریکی است که ادرار از طریق آن از مثانه تخلیه و از بدن خارج می‎شود.
هیپوسپادیاس اختلالی شایع است و سبب ایجاد مشکل در مراقبت از نوزاد نمی‎شود. جراحی به طور معمول باعث ایجاد نمای نرمال در آلت تناسلی بچه می‎شود. در صورت درمان موفقیت‎آمیز هیپوسپادیاس اکثر مردان می‎توانند به طور طبیعی ادرار کنند و تولید مثل طبیعی داشته باشند.

[مطالب این مقاله:]
• علایم
• علل
• تشخیص
• درمان

علایم
در هیپوسپادیاس دهانۀ مجرای ادرار پسران به جای سر آلت تناسلی در قسمت زیر آلت قرار دارد. در اغلب موارد، دهانۀ مجرای ادرار در محدودۀ سر آلت تناسلی قرار گرفته است، با شیوع کمتر، این ورودی در وسط یا پایۀ آلت تناسلی جایگیر می‎شود. در موارد نادر دهانۀ مورد بحث در زیر کیسۀ بیضه قرار می‎گیرد.
نشانه‌ها و علایم هیپوسپادیاس شامل موارد زیر است:
• دهانۀ مجرای ادرار در نقطه‎ای غیر از سر آلت تناسلی قرار دارد
• خمش به سمت پایین آلت تناسلی
• نمای کاپوت مانند آلت تناسلی به این دلیل که فقط نیمۀ بالایی آلت توسط پوست ختنه‎گاه پوشیده می‎شود
• پاشش غیر نرمال ادرار در طول ادرار کردن

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
اغلب نوزادان مبتلا به هیپوسپادیاس بلافاصله پس از تولد و زمانی که هنوز در بیمارستان هستند تشخیص داده می‎شوند. به هر جهت، جابجایی جزئی دهانۀ مجرای ادرار ممکن است نامحسوس بوده و شناسایی آن دشوار باشد. در صورت وجود نگرانی در مورد نمای ظاهری آلت تناسلی نوزادان یا کودکان پسر یا در صورت وجود مشکل در ادرار کردن والدین باید با پزشک مشورت کنند.

علل
هیپوسپادیاس نوعی اختلال مادرزادی است. هنگامی که آلت تناسلی پسران درون جنین شکل می‎گیرد، برخی هورمون‎ها محرک تشکیل مجرای ادرار و پوست ختنه‌گاه می‎شوند. هیپوسپادیاس زمانی ایجاد می‎شود که سوء عملکردی در عمل هورمون‎های مورد اشاره بروز می‎کند، و منجر به توسعۀ غیر نرمال مجرای ادرار می‎شود.
در اغلب موارد علت دقیق بروز هیپوسپادیاس مشخص نیست. برخی از اوقات، هیپوسپادیاس اختلالی ژنتیکی است، اما محیط زیست نیز در این مورد نقشی بازی می‎کند.

ریسک فاکتورها
اگرچه علت بروز هیپوسپادیاس ناشناخته است، عوامل فهرست زیر با ایجاد این اختلال مرتبط شده‎اند:
• تاریخچۀ خانوادگی. این اختلال در میان نوزادان دارای تاریخچۀ خانوادگی ابتلا به هیپوسپادیاس بیشتر شایع است.
• ژنتیک. برخی تنوعات ژنتیکی ممکن است نقشی در اختلال هورمون‎های محرک شکل‎گیری ناحیۀ تناسلی مردانه داشته باشند.
• سن بالای 35 سال مادر. برخی تحقیقات عنوانگر این موضوع بوده‎اند که ممکن است ریسک ابتلاء به هیپوسپادیاس در نوزادان پسر متولد شده از مادران دارای سن بالای 35 سال بیشتر باشد.
• قرار گرفتن در معرض برخی مواد در طول بارداری. برخی اظهار نظرات در مورد ارتباط میان هیپوسپادیاس و قرار گرفتن مادر باردار در معرض برخی هورمون‎ها یا برخی ترکیبات مثل آفت‎کش‎ها یا مواد شیمیایی صنعتی وجود دارد، اما برای تأیید این نظرات به تحقیق بیشتری نیاز است.

عوارض
در صورت عدم درمان هیپوسپادیاس این اختلال می‎تواند به موارد زیر منجر شود:
• بروز نمای ظاهری غیر نرمال در آلت تناسلی مردانه
• بروز مشکلاتی در یادگیری نحوۀ استفاده از توالت
• خمش غیر نرمال آلت تناسلی در وضعیت نعوظ
• مشکلاتی در پیوند با اختلال در انزال

تشخیص
متخصص بیماری‎های کودکان می‎تواند بر مبنای یک معاینۀ بالینی هیپوسپادیاس را در کودک تشخیص دهد. پزشک به طور معمول بچه را به یک جراح متخصص در ناحیۀ تناسلی و اختلالات ادراری (ارولوژیست کودکان) ارجاع می‎دهد تا ارزیابی بیشتری صورت گیرد. مراکز پزشکی دارای تیم‎های تخصصی می‎توانند به والدین در ارزیابی گزینه‎ها و ارائۀ درمان تخصصی کمک کنند.
وقتی دهانۀ مجرای ادرار غیر نرمال بوده و بیضه‎ها را نتوان در معاینه حس کرد، ممکن است تعیین مؤنث یا مذکر بودن بچه به طور دقیق کار دشواری باشد (ابهام تناسلی). در این مورد انجام ارزیابی بیشتر توسط یک تیم پزشکی چندتخصصی توصیه می‎شود.

درمان
برخی اشکال هیپوسپادیاس مواردی خفیف بوده و نیازی به انجام عمل جراحی در مورد آنها وجود ندارد. به هر جهت درمان در این مورد در اکثر مواقع شامل انجام جراحی برای تغییر حالت دهانۀ مجرای ادرار و در صورت لزوم راست کردن شفت آلت تناسلی است. جراحی مورد بحث به طور معمول در زمانی که بچه بین 6 تا 12 ماه سن دارد، انجام می‎شود.
اگر آلت تناسلی غیر نرمال به نظر برسد ختنه نباید انجام شود. اگر در طول ختنه به وجود هیپوسپادیاس پی برده شود، عمل ختنه باید کامل گردد. در هر مورد، مراجعه به ارولوژیست توصیه می‎شود.

جراحی
اغلب اشکال هیپوسپادیاس را می‎توان توسط یک بار جراحی با تنظیمات سرپایی ترمیم کرد. برخی از اشکال هیپوسپادیاس برای تصحیح وضعیت نیاز به بیش از یک مورد عمل جراحی دارند.
وقتی دهانۀ مجرای ادرار در نزدیکی پایۀ آلت تناسلی قرار داشته باشد، جراح نیاز به آن دارد که از پیوند بافت پوست ختنه‎گاه یا بافت داخل دهان برای تجدید ساختار مجرای ادراری در وضعیت صحیح و اصلاح هیپوسپادیاس استفاده کند.

نتایج جراحی
در اغلب موارد جراحی با موفقیت بالا انجام می‎شود. در بیشتر موارد نمای ظاهری آلت تناسلی پس از جراحی شکل نرمال به خود می‎گیرد و پسربچه‎ها توانایی ادرار کردن و زادآوری به شکل نرمال را به دست می‎آورند.
گاهی از اوقات یک حفره یا فیستول در امتداد زیر آلت تناسلی که در آن کانال ادراری جدید ایجاد شده است شکل می‎گیرد و باعث نشت ادرار می‎شود. در موارد نادر مشکلاتی در التیام محل زخم جراحی یا جای زخم بروز می‎کند. حل و رفع این مشکلات اضافی نیاز به عمل جراحی دیگری دارد.

مراقبت پیگیرانه
بچۀ قرار گرفته تحت عمل هیپوسپادیاس نیاز به مراجعات بعدی به جراح خواهد داشت. پس از آن و بعد از آموزش نحوۀ استفاده از توالت و و نیز در زمان بلوغ برای بررسی فرآیند التیام و عوارض محتمل، مراقبت‎های پیگیرانه توسط متخصص ارولوژی و متخصص بیماری‎های کودکان توصیه می‎شود.

آمادگی برای حضور در مطب پزشک
در بیشتر موارد ابتلا بچه به هیپوسپادیاس در زمانی که وی تازه متولد شده و هنوز در بیمارستان است، صورت می‎گیرد. بچه احتمالاً به یک متخصص ارولوژی کودکان ارجاع داده می‎شوند. در زیر چند مورد برای کمک به والدین در مراجعه به پزشک مطرح شده است.

آنچه می‎توانید انجام دهید
پیش از حضور در مطب پزشک:
• از یک عضو خانواده یا یکی از دوستان خویش بخواهید تا شما را همراهی کند - یک همراه قابل اعتماد کمک می‎کند تا شما اطلاعات لازم را به یاد بیاورید و نیز نوعی نقش حمایتی برای شما بازی خواهد کرد.
• فهرستی از پرسش‌هایی که باید با پزشک مطرح شود فراهم کنید.
پرسش‌های مورد اشاره ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• آیا بچۀ من نیاز به جراحی دارد؟
• بهترین موقع برای انجام جراحی چه زمانی است؟
• این جراحی چه ریسک‎هایی به همراه دارد؟
• در صورتی که این جراحی روی بچۀ من انجام نشود موضوع چه تبعاتی خواهد داشت؟
• آیا این وضعیت به باروری یا عملکرد جنسی بچۀ من در دوره‎های بعدی زندگی‎اش لطمه می‎زند؟
• آیا این احتمال هست که بچه‎های بعدی ما هم دچار همین وضعیت شوند؟
• آیا بروشور یا مطالب چاپ شده‎ای در این مورد هست که بتوانیم مطالعه کنم؟
• آیا در این مورد وبسایتی هست که شما توصیه کنید؟
در مورد طرح پرسش‎های دیگر در زمان مراجعه به پزشک نباید تعجیل به خرج داده شود.

دکتر از شما چه انتظاری دارد
آماده باشید تا به پرسش‎هایی مثل موارد زیر که از سوی پزشک مطرح خواهد شد پاسخ دهید:
• آیا کس دیگر در خانوادۀ شما هست که با تشخیص ابتلا به هیپوسپادیاس مواجه شده باشد؟
• آیا آلت تناسلی بچه در زمان نعوظ به سمت پایین خم می‎شود؟
• آیا در هنگام ادرار کردن بچه متوجه نوعی غیر نرمال بودن در پاشیدن ادرار شده‎اید؟/

*توضیح م: در این مقاله برای بیان نام بیماری مورد بحث از تلفظ مصطلح در متون "فارسی" استفاده شده است. قابل درک است که جدانویس نبودن حروف در نگارش فارسی، وجود نقطه و... و نیز فقدان حروف صدادار کار را در بسیاری از موارد برای تلفظ درست کلمات برگردانده شده از زبان‎های دیگر دشوار می‎کند.

Source:
Hypospadias
Mayo Clinic staff
March 29, 2018