• کریستین نوردکویست، دکتر کارن جیل
• ترجمه نادر اکبری سراوانی
وقتی کودکان به اوایل دورۀ نوجوانی میرسند بلوغ در آنان آغاز میشود. بلوغ تغییراتی است که به بزرگسالی و ایجاد توانایی بچهدار شدن منجر میشود.
تغییرات دورۀ بلوغ بر ابعاد، شکل، و ترکیببندی بدن و نیز سیستمها و ساختارهای بدن تأثیر میگذارد. امکان بروز تغییرات روانشناختی و اجتماعی نیز وجود دارد. دختران و پسران در نیمۀ نخست بلوغ دچار رشد سریع میشوند، و هنگامی که بلوغ کامل میگردد رشد مزبور متوقف میشود.
پیامهای هورمونی ارسال شده از مغز به بدن میگویند که زمان بلوغ فرا رسیده است. پیامها در دختران به تخمدانها و در پسران به بیضهها میرود.
در پاسخ به پیام مغز تخمدانها و بیضهها طیفی از هورمونها را ایجاد میکنند که محرک رشد و تغییرات در بخشهای مختلف بدن شامل دستگاههای تولید مثل، پستانها، پوست، عضلات، استخوانها، مو و مغز میشوند.
مطالب این مقاله:
• هورمونهای زنانه و مردانه و بلوغ
• بلوغ بر دختران چگونه تأثیر میگذارد؟
• در بلوغ برای پسران چه اتفاقی میافتد؟
• تبعات بلوغ زودرس چیست؟
• تبعات بلوغ دیررس چیست؟
هورمونهای زنانه و مردانه و بلوغ
بلوغ از برخی جهات بین دختران و پسران متفاوت است. دختران 1 تا 2 سال زودتر از پسران به بلوغ میرسند و معمولاً این دوره را سریعتر به پایان میبرند.
دختران به قد دورۀ بزرگسالی خود میرسند و تقریباً 4 سال پس از بروز نخستین نشانههای جسمانی بلوغ میتوانند بچهدار شوند، اما رشد دوران بلوغ در پسران تا حدود شش سال پس از بروز نخستین علایم قابل رویت ادامه پیدا میکند.
دورۀ بلوغ در دختران میتواند از 9 تا 14 سالگی ادامه داشته باشد حال آنکه این دوره برای پسران از 10 تا 17 سالگی ادامه پیدا میکند.
هورمونهای جنسی اصلی تستوسترون و اندروژن هستند. تستوسترون تغییرات مرتبط به ایجاد صفات نرینه یا "مرد شدن" شامل خشنتر و عمیقتر شدن صدا، ریش، و رشد عضلانی را ایجاد میکند.
رشد زنان به میزان زیادی وابسته به استروژن و استرادیول است. استرادیول رشد رحم و پستان را تقویت میکند.
هم مردان و هم زنان استرادیول دارند اما میزان آن در دختران بیش از پسران افزایش مییابد و مقدار آن در زنان بیش از مردان است. مشابهاً تستوسترون نقشی در زنان بازی میکند اما میزان آن بسیار کمتر از مردان است.
بلوغ بر دختران چه تأثیری میگذارد؟
در طول بلوغ، دستگاههای جنسی زنانه رشد میکنند، و عادت ماهانه در آنان آغاز میشود. پس از این بارداری قابل انجام است.
نخستین نشانۀ بلوغ ممکن است ترشحات واژینال و ظاهر شدن مو در ناحیۀ تناسلی، زیر بغل و روی پاها باشد.
پوست چربتر مـیشود، و بدن عرق بیشتری تولید میکند، که استفاده از دئودورانت را ضروری میسازد. دلیل این موضوع آن است که روغن و غدد تعریق در حال رشد هستند. آکنه نیز شایع است.
تغییراتی در شکل و اندازۀ بدن بروز میکند:
• پستانها شروع به رشد میکنند که اغلب با بروز یک برآمدگی کوچک و گاه دردناک درست زیر نوک پستان آغاز میشود
• لگنها پهن و بزرگ میشوند، کمر تا حدودی کوچک میشود و چربی اضافی در ناحیۀ شکم و کفل ایجاد میگردد
• دستها و پاها ممکن است سریعتر از دیگر قسمتهای بدن رشد کنند.
برخی از دختران ممـــکن است در طول این مرحله دچار ناراحتیهایی شوند اما این ناراحتیها نرمال است. انباشت چربی اضافی نیز نرمال محسوب میشود و این لزوماً بدین معنی نیست که دختر دچار اضافه وزن است.
احتمال ایجاد نوسان عاطفی وجود دارد که به ویژه در پیرامون زمان پریود ماهانه باعث بروز حالت تحریکپذیری میشود. دلیل این موضوع آن است که سطح هورمونها در طول چرخۀ عادت ماهانه تغییر میکند.
اگر تغییرات عاطفی مزبور بسیار قوی و شدید باشد، دکتر ممکن است مصرف برخی داروها را تجویز کند یا تغییراتی در سبک زندگی مثل ورزش منظم را توصیه نماید که میتوانند به کاهش اثرات تنش پیش از قاعدگی (PMT) یا سندرم پیش از قاعدگی (PMS) کمک کنند.
در بلوغ برای پسران چه اتفاقی میافتد؟
وقتی پسری وارد دورۀ بلوغ میشود، کیسۀ بیضه نازکتر و سرختر میشود، و بیضهها شروع به رشد میکنند. در پیرامون سن 13 سالگی آلت تناسلی پسران رشد کرده و دراز میشود.
حنجره یا لارنکس بزرگتر میشود، عضلات تارهای صوتی رشد مینمایند، و صدا "خش" برداشته یا "میشکند" و در نهایت عمیق میشود.
ممکن است "احلام خیس" نیز در کار باشد که در آن پسران در طول خواب دچار نعوظ میشوند و صبح با پیژامههای مرطوب و نمناک از خواب بیدار میشوند. نعوظهای غیر ارادی نیز ممکن است در این زمان بروز یابند.
این اتفاقات همگی به صورت خودکار رخ میدهند و معمولاً بیآنکه حتی آلت تناسلی لمس شود و نیز بیآنکه پسران افکار یا رویاهای جنسی در سر داشته باشند. پسران قادر به پیشگیری از این اتفاقات نیستند: آنها صرفاً بخشی از روند رشد محسوب میشوند.
بزرگ شدن پستان نامعمول نیست. تغییرات هورمونی ممکن است باعث بروز نوعی برآمدگی زیر نوک یکی از پستانها یا هر دوی آنها شود که حس حساسیت یا حتی درد ایجاد میکنند. در نهایت این درد و ورم از بین میرود.
پوست روغنیتر میشود و عرق بیشتری تولید میگردد زیرا غدد تعریق و روغن در حال رشد هستند. آکنه شایع است. ممکن است نیاز به استفاده از دئودورانت وجود داشته باشد.
اندازۀ بدن تغییر میکند، و رشدی جهشی ایجاد میشود، که در فاصلۀ دو سال پس از آغاز بلوغ به اوج خود میرسد.
دست و پا ممکن است سریعتر از دیگر قسمتهای بدن رشد کنند که این ممکن است باعث ایجاد حالت دست و پا چلفتی بودن در پسران شود. زمانی که رشد عضلانی آغاز میشود محتوی چربی کلی بدن رو به کاهش میگذارد.
موی بدن در ناحیۀ شرمگاهی، زیر بغل و روی دست و پا شروع به رشد میکند و موی صورت در نواحی اطراف لبها و چانه ظاهر میشود.
موی صورت را میتوان اصلاح کرد. این کار میتواند منجر به بروز راش شود به ویژه اگر پسران دارای پوست حساس باشند اما در این مورد نیز برخی ژلها یا کفها برای کمک به پیشگیری از بروز راش در دسترس است. ریشتراشهای برقی ریسک بریدگی صورت را در پسران کاهش میدهند.
احساسات تغییر میکنند و امکان بروز نوسان خلقی وجود دارد. در یک لحظه مرد جوان ممکن است در حال خندیدن به نظر برسد و لحظۀ بعد ناگهان این حس جای خود را به گریه بدهد. احتمال بروز احساس خشم شدید وجود دارد.
دلیل این موضوع تا حدودی به دلــیل افزایش میزان هورمونها در بدن است اما در عین حال میتواند به این دلیل نیز باشد که کنار آمدن با تمامی تغییراتی که در بدن ایجاد میشود دشوار است.
هم پسران و هم دختران در این برهه از زندگی نیاز به حمایت دارند و برای مثال یکی از اعضاء مسنتر خانواده باید با آنان در مورد تغییرات ایجاد شده و شیوۀ کنار آمدن با آنها صحبت کند.
تبعات بلوغ زودرس چیست؟
تحقیقات نشان میدهند که اکنون زمان آغاز بلوغ کوتاهتر شده است. دو نوع بلوغ زودرس وجود دارد که یکی از آنها نیاز به مراقبت پزشکی دارد.
در سال 2010 یک مطالعه بر روی 1200 دختر آمریکایی بر مبنای اندازهگیری رشد پستان، پی برد که بلوغ 10.4 درصد دختران سفیدپوست غیر اسپانیایی تبار در سن 7 سالگی و بلوغ 18.3 درصد آنان در 8 سالگی شروع شده بود.
میزان افزایش در مقایسه با مطالعۀ مشابه انجام شده در سال 1997 چشمگیر است.
نشانههای شایع تغییرات اولیه بروز پیش از هنگام موی زهاری و بوی ناخوش بدن است. دختران ممکن است به صورت زودهنگام دچار رشد پستان شوند اما این رشد غالباً به صورت تودۀ چربی است و رشد مزبور غیر پیشرونده تلقی میشود.
اغلب اینها متغیرهای رشد نرمال و توسعۀ فیزیکی هستند. آنها دلیلی برای نگرانی محسوب نمیشوند و هیچ مداخلهای در این مورد توصیه نمیشود.
این نوع بلوغ زودرس نتیجۀ ترکیبی از عوامل ژنتیکی، زیستمحیطی و شخصی نظیر وزن تلقی میشود.
از سوی دیگر بلوغ پیشرس ممکن است نشان دهندۀ مشکلات زیربنایی باشد.
بلوغ را پیشرس میتوان قلمداد کرد اگر که در سن 7 تا 8 سالگی در دختران و پیش از 9 سالگی در پسران شروع شود. دختران دارای رشد پستان در یک دورۀ 4 تا 6 ماهۀ مشاهده، یا پسران دارای بزرگ شدن پیشروندۀ آلت تناسلی و بیضه، و رشد کلی سریع ممکن است نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشند.
ممکن است به انجام درمانهایی برای توقف موقت اثرات هورمونها نیاز باشد به ویژه اگر این عدم تعادل بتواند سبب مشکلاتی در ادامۀ زندگی شود که از جملۀ آنها میتوان به تضعیف استخوان یا فقدان رشد اشاره کرد.
تبعات بلوغ دیررس چیست؟
اگر دختری در سن 14 سالگی هیچگونه نشانهای از رشد پستان نداشته باشد یا تا 16 سالگی هیچ عادت ماهانهای را تجربه نکند، یا اگر بیضههای پسری تا سن 14 سالگی رشد نکند، آنها باید به پزشک مراجعه کنند.
یک آزمایش خون میتواند مشکلات هورمونی احتمالی را آشکار کند. اسکن MRI یا اولتراسوند میتواند نشان دهد که غدد داخل بدن به درستی کار میکنند یا خیر.
علل زیربنایی تأخیر در بلوغ شامل اختلالات خوردن، مثل آنورکسیا نرووسا و اختلالات هورمونی و برای مثال کمکاری غدۀ تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم است.
دیابت، بیماری کلیوی، یا آسم میتوانند به تأخیر بلوغ منجر شوند، و اختلالات ژنتیکی مثل سندرم عدم حساسیت اندروژن (AIS) میتواند بر بلوغ تأثیر منفی بگذارد. AIS زمانی بروز میکند که بدن قادر به استفاده از برخی هورمونها نیست.
تأخیر در بلوغ را به طور معمول میتوان با موفقیت درمان کرد و غالب اوقات این کار با مصرف داروهای هورمونی انجام میشود.
بلوغ میتواند مرحلهای چالشبرانگیز در زندگی مردمان جوان باشد، چالشی که نه فقط جسمانی بلکه عاطفی و روانی نیز است. برخورداری از حمایت اعضاء خانواده و دوستان در این برهه از زندگی بسیار اهمیت دارد./
در همین زمینه مطالعه لینک زیر در وبسایت مهرین - اخبار سلامت پیشنهاد میشود:
بلوغ زودرس در دختران و پسران
Source:
Puberty in boys and girls: What is it all about?
Last reviewed Fri 27 May 2016
By Christian Nordqvist
Reviewed by Karen Gill, MD
مطالب پیشنهادی ما برای مطالعه

کدئین برای کودکان بسیار خطرناک است

یک بار بیهوشی به بهرة هوشی کودکان خردسال آسیب نمی زند

کرم بیحسی مؤثرترین کاهش دهندة درد برای واکسیناسیون اطفال است

مصرف آنتیبیوتیک در اوایل کودکی ریسک آلرژی غذایی را در کودکان بالا میبرد

تأثیر رژیم غذایی مادر در دوران بارداری بر بیماریهای ارثی فرزند

فشار خون بالا در کودکان و نوجوانان باعث تضعیف مهارتهای شناختی میشود

آیا مصرف استامینوفن در دوران حاملگی با مشکلات رفتاری فرزندان مرتبط است؟

چهارده اختلال ژنتیکی جدید در کودکان کشف شد

انواع، علایم و درمان میلیا

عدم تحقق پتانسیل وجودی کودکان بر اثر فقر زیاد و کمبود رشد

آنتیاکسیدان شیر مادر از بیماری کبدی در فرزند پیشگیری می کند

داروی جدید پیشرفت بیماری "تباهی عصبی" را متوقف میکند

کودکان دارای مخمر روده در معرض خطر آسم قرار دارند

اُمگا – 3 از آسم دوران کودکی پیشگیری میکند

استرس دوران بارداری باعث مشکلات مادامالعمر برای فرزند میشود

داروهای مخدر نسخهای مسؤول افزایش مسمومیت در کودکان است

توضیح علت خیزش چاقی در نوجوانی با کاهش مصرف کالری در دوران بلوغ!

جنگ بر سر شکر: کودکان باید روزانه کمتر از 6 قاشق چایخوری شکر بخورند

چرا چشمهای من زردند؟ بررسی علل زردی چشم در کودکان و بزرگسالان

نقشهبرداری مغز نوزادان نارس ناتوانی دوران کودکی را پیشبینی میکند

شیر مادر علایم آسم را در کودکان در معرض خطر کاهش میدهد

بازماندگان سرطان دورة کودکی، فقر تغذیه و خطر بیماریهای مزمن

هشدار FDA در مورد کاربرد داروهای بیهوشی عمومی و آرامبخش در کودکان

تبلیغ مواد غذایی،ذائقة کودکان را تغییر میدهد

دیر خوابیدن کودکان پیشدبستانی ریسک چاقی را افزایش میدهد

والدین "سخت گیر" برای آموزش کودکان بیشتر مُضرند تا مفید

شیوع سندرم خستگی مزمن در کودکان بیش از برآوردهای پیشین است

اسکن مغزی و امکان کشف افسردگی در کودکان در معرض خطر

فقر دوران کودکی به تغییرات مغزی منجر به افسردگی مرتبط است

موزیک ویدیوهای یوتیوب منبع تبلیغ الکل و تنباکو در نوجوانان

خطر چاقی بچههای فقیر را بیشتر تهدید میکند

نوزادان نارس بیشتر در معرض ابتلاء به اتیسم قرار دارند

طب سوزنی برای درد مزمن در کودکان ایمن و مؤثر است

آیا افسردگی در اوایل کودکی رشد مغز را دگرگون میکند؟

پوست بچههای سالم را از روغن آفتابگردان و زیتون دور نگه دارید

سیگاری بودن مادر باردار به سلامت کودک در ادامة زندگی آسیب میرساند

سندرم تخمدان پلیکیستیک مادر خطر اُتیسم در فرزند را افزایش میدهد

مواد غذایی آلوده سالانه 125000 کودک را میکشد

آیا بچه من پسوریازیس دارد؟ علایم و درمان

لباس ابریشم برای بچههای دچار اگزما هیچ فایدهای ندارد

مثانه بیشفعال در کودکان - علل، علایم، و درمان

میکرب روده کودکان را در برابر عفونت روده محافظت میکند

غذاهای بدون گلوتن سالم نیستند

یک تخم مرغ در روز کوتاهی قد در کودکان را کاهش میدهد

اختلالات تیک: علل، انواع، و تشخیص

فعالیت جسمانی نوجوانان در حد افراد 60 ساله است!

ارتباط پرهاکلامپسی با DNA نوزادان

مصرف جنینی استامینوفن به مردانگی آسیب میزند

درماتومیوزیت: علایم، علل، و درمان

فقر دوران کودکی بر سلامت قلب در دوره بزرگسالی صدمه میزند

مصرف حشیش در نوجوانان با افزایش خطر جنون مرتبط است

داروی بیهوشی عمومی رشد مغز را در کودکان مختل میکند

مصرف قند مادران باردار با آسم آلرژیک فرزند مرتبط است

هرپانژینا - علایم، علل، و درمان

کاپوت ساکسیدنوم و سفالوهماتوم نوزادان - علایم، علل، و دورنما

کمبود خواب خطر دیابت نوع 2 را در کودکان افزایش میدهد

اختلال دوقطبی در کودکان – ریسک فاکتورها و علایم

چگونه والدین بر جهشهای ژنتیکی جدید در کودکان تأثیر میگذارند؟

دیستروفی عضلانی یا بیماری اتلاف عضلات - علل، علایم، و درمانها

بچههای در معرض خطر اختلالات روانی به شکل متفاوتی میخندند

سیگار کشیدن مادر باردار به فلج مغزی فرزند منجر میشود

چاقی کودکان از دهه 70 تاکنون ده برابر شده است

چگونه سزارین به چاقی فرزند منجر میشود

گیر کردن زبان یا انکیلوگلوسیا - آنچه به دانستنش نیاز است

اختلال بیشفعالی کمبود تمرکز در کودکان و بزرگسالان - علل و تشخیص

امبلیوپی یا تنبلی چشم (چشم تنبل) - علامتها، علتها، درمانها

کلوئید یا رشد بیش از حد بافت همبند در محل زخم - چطور از دستش خلاص شویم؟

دیسلکسی یا ناتوانی در خواندن بر اثر نقص پردازش نمادهای گرافیکی در مغز – علایم، درمانها، و تشخیص

سندرم داون - واقعیات، علایم، و تشخیص

سیتومگالوویروس - انواع، علل، علایم، و تشخیص

بیماری پنوموکوکال، علت شماره 1 مرگ قابل پیشگیری در کودکان زیر 5 سال

فلج مغزی یا سربرال پالزی در کودکان و بزرگسالان - علایم، علل، و درمان

ریفلاکس اسید در نوزادان و کودکان خردسال - علل، علایم، و درمان

اریتروبلاستوزیس فتالیس یا کمخونی همولیتیک - علل، علایم، و درمان

اختلال سلوک یا اختلال مدارا در کودکان و نوجوانان - آنچه دانستنش نیاز است

متهموگلوبینمیا یا کمبود شدید اکسیژن در سلولهای بدن

بیماری دست، پا، و دهان در کودکان و بزرگسالان

خناق یا التهاب نای و حنجره - چیست، و چگونه درمان میشود؟

شب ادراری در کودکان یا بیاختیاری ادراری شبانه در کودکان

عفونت گوش در کودکان - علایم، علل، درمان، و ملاحظات

بیماریهای عفونی شایع در کودکان - علایم، تصاویر، پرهیزها

درد در نوزادان و کودکان نوپا - بچه من کجایش درد میکند؟

اختلال نعوظ در نوجوانان - علل، تشخیص، و درمان

هیپوسپادیاس یا قرار گرفتن دهانه آلت تناسلی مردانه در زیر آلت به جای سر آن

ولولوس یا پیچخوردگی غیر نرمال روده بزرگ یا روده کوچک در کودکان و بزرگسالان

همانژیوم خارجی - آنچه دانستنش نیاز است

اختلال نافرمانی ستیزهجویانه - علایم، علل، تشخیص، و درمان

بیماری قلبی مادرزادی یا بیماری مادرزادی قلب - انواع، علایم، علل، و درمان

آنچه والدین در مورد یبوست در کودکان باید بدانند

علایم و علل آسم در کودکان

تشخیص و درمان آسم در کودکان

چرا گرسنگی شدید باعث باد کردن معده میشود؟

انسداد یا گرفتگی مجرای اشکی در نوزادان - علل، درمان، و مداوای خانگی

آیا روغنهای ضروری برای نوزادان ایمن است؟

شپش سر - علایم، علل، تشخیص، و درمان

آیا آبریزش بینی بچهها در زمان دندان درآوردن نرمال است؟

نشانههای ضربه مغزی در کودکان

افسردگی در نوجوان یا افسردگی نوجوانی – علایم، علل، تشخیص، و درمان

علایم، علل، تشخیص، و درمان عفونت نوروویروس

علل و درمان یرقان نوزادان یا زردی در نوزاد
نظرات (0)